Պուտինի անակնկալը. Փաշինյանը կօգնի՞
Դիտումներ ` 1368
Թեեւ ԱՊՀ Դուշանբեի Վեհաժողովից հայաստանյան հանրության ուշադրությունը սեվեռվել էր ընթրիքի հայտնի լուսանկարի վրա, այդուհանդերձ Վեհաժողովի առավել հետաքրքիր դրվագը Վլադիմիր Պուտինն ու նրա գիրքն էին՝ Պուշկինի Եվգենի Օնեգին չափածո վեպը:
Երբ Վեհաժողովի ավարտին ԱՊՀ պետությունները փաստաթղթեր էին ստորագրում, ՌԴ նախագահը մի փաստաթղթից մյուսն ընդմիջման վարկյաններին փորձում էր ընթերցել Եվգենի Օնեգինը: Ընդ որում նկատելի է, որ Պուտինը գիրքը բացում է առաջին իսկ էջերից, եւ նույնիկս տպավորություն էր, որ նա ինչ որ բան է փնտրում էջերում, տողերում:
Մյուս կողմից զարմանալի չէ, որ ՌԴ նախագահը ներկայումս մեծ փնտրտուքի մեջ է: Ու այդ իմաստով հատկանշական է, որ նրա ձեռքին Եվգենի Օնեգինն էր, որը ռուսական գրականության առանցքային ստեղծագործություններից մեկն է: Դրանում Ռուսաստանի կյանքն է 19-րդ դարի սկզբներին՝ 1819-1925 թվականներին: Վեպը համարվում է նույնիսկ ռուսական կյանքի հանրագիտարան, առանցքում սիրային պատմությամբ, եւ ներառելով ռուսական բանակի արտաքին արշավանքներից մինչեւ դեկաբրիստների ապստամբություն ընկած ժամանակահատվածը:
Խիստ խորհրդանշական է, համեմատելով Ռուսաստանի ներկայիս իրադրության հետ: Ռուսաստանն արտաքին ռազմարշավներում է, իսկ երկրի ներսում առկա է հանրային ընդվզման բավական մեծ աստիճան եւ ծավալվելու վտանգ, որն ուղեկցվում է նվազող տնտեսական հնարավորություններով, ինչն արտաքին պատժամիջոցների հետեւանք է:
Պուտինը ելք է փնտրում բավականին բարդ իրավիճակից: Օրերս Ռուսաստանի երեք նահանգներում տեղի ունեցած ընտրություններում իշխող Եդինայա Ռոսիա կուսակցության ներկայացուցիչները պարտվել են: Իհարկե հաղթել են այսպես կոչված «համակարգային ընդդիմության» ներկայացուցիչները, սակայն հասկանալի է, որ դա լոկալ խլացուցիչ է, իսկ գլոբալ մասշտաբում անհրաժեշտ են առավել խորքային լուծումներ:
Կա՞ բանալի Եվգենի Օնեգինում: Համենայն դեպս մի բան կա, որ Պուտինը ԱՊՀ Վեհաժողովում այդպես կառչած էր գրքից:
Այդ հանգամանը ունի գուցե մեկ այլ խորհրդանշական, ինչ որ իմաստով նաեւ անակնկալ ասպեկտ: ՌԴ նախագահը կարծես ընդգծում էր իր տարբերությունը ԱՊՀ մյուս առաջնորդներից, ցույց տալով, որ զբաղված է ավելի բարձր գործերով կամ ստեղծագործություններով, եւ այն, ինչ կատարվում է շուրջը, իրեն այնքան էլ չի հետաքրքրում:
Բանն այն է, որ ելքը, որը փնտրում է ՌԴ նախագահը, կարող է լինել հենց տարբերության, տարբերվելու բանաձեւի մեջ: Կամ, ավելի շուտ, այլ կերպ լինել չի էլ կարող:
Թերեւս ավելի ու ավելի ակնառու է դառնում, որ ԱՊՀ կամ Եվրասիական արժեհամակարգային, մտածողության համակարգում ճգնաժամից ելք ելք չկա, ելքն այդ համակարգից դուրս է, ըստ այդմ տարբերության մեջ: Ըստ ամենայնի ՌԴ նախագահի առաջ ներկայում տարբերության ձեւակերպման խնդիրն է: Վեհաժողովի ուղեկից Եվգենի Օնեգինն այդ իմաստով իհարկե միջանկյալ լուծում է:
Այդ տեսանկյունից հատկանշական «ելք» կարող է լինել Նիկոլ Փաշինյան գործոնը: Նա արդեն տարբերվում է եվրասիական միջավայրում, նա տարբեր է մտել այդ միջավայր եւ դա ակնհայտ է: Կա տեսակետ, թե Նիկոլ Փաշինյանը եվրասիական առաջնորդների համար վտանգավոր օրինակ է, «օտար» օրինակ: Առերեւույթ դա այդպես է, նա արել է մի բան, որը խորթ է եվրասիական ակումբին, նույնիսկ շփոթեցնող ու վտանգավոր: Մյուս կողմից, այն, ինչ տեղի է ունեցել Հայաստանում, դա ելք է՝ իր տրամաբանությամբ, իր փիլիսոփայությամբ, ելք է ճգնաժամերից:
Ընդ որում առավելապես երաշխավորված, անարյուն, առանց բռնության ելք: Կօգնի՞ Փաշինյանը Պուտինին ձեակերպել նրա տարբերությունը «ավանդական» եվրասիա-ռուսական միջավայրում, որի վրա պետք է կառուցվեն Պուտինի ավելի ու ավելի անխուսափելի դարձող առանցքային որոշումներ եւ լուծումներ, դրանք հանրությանն ու պոստսովետական տարածությանը իբրեւ ելք, ոչ թե պարտություն կամ նահանջ ներկայացնելու համար:
Փաշինյանն ու հայկական մոդելը վտանգ չէ եվրասիական տարածության համար: Այդ տարածությունը վտանգի մեջ է վաղուց: Հայկական մոդելը այդ տարածության համար խորհելու հնարավորություն է, կամ յուրօրինակ «գիրք», որ արժե կարդալ, կարող է պետք գալ:
